Uyarı: Görüntülemekte olduÄŸunuz Kanun, TBMM Genel Kurulunda kabul edildiÄŸi halidir. Varsa daha sonra yapılan deÄŸiÅŸiklikleri içermemektedir.

 

BELEDÄ°YE KANUNU

 

Kanun No. 5215

Kabul Tarihi : 9.7.2004

 

BÄ°RÄ°NCÄ° KISIM

Genel Hükümler

BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM

Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1.- Bu Kanunun amacı, belediyenin kuruluÅŸunu, organlarını, yönetimini, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2.- Bu Kanun belediyeleri kapsar.

Tanımlar

MADDE 3.- Bu Kanunun uygulanmasında;

a) Belediye: Beldenin ve belde sakinlerinin mahallî müÅŸterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluÅŸturulan, idarî ve malî özerkliÄŸe sahip kamu tüzel kiÅŸisini,

b) Belediyenin organları: Belediye meclisini, belediye encümenini ve belediye baÅŸkanını,

c) Belde: Belediyesi bulunan yerleÅŸim yerini,

d) Mahalle: Belediye sınırları içerisinde yer alan, ortak ihtiyaç ve öncelikleri benzer özellikler gösteren ve sakinleri arasında komÅŸuluk iliÅŸkisi bulunan insanların yaÅŸadığı idarî birimi,

Ä°fade eder.

Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM

Belediyenin Kuruluşu ve Sınırları

KuruluÅŸ

MADDE 4.- Nüfusu 5.000 ve üzerinde olan yerleÅŸim birimlerinde belediye kurulabilir. Ä°l ve ilçe merkezlerinde belediye kurulması zorunludur.

Ä°çme ve kullanma suyu havzaları ile sit ve diÄŸer koruma alanlarında ve meskûn sahası kurulu bir belediyenin sınırlarına 5.000 metreden daha yakın olan yerleÅŸim yerlerinde belediye kurulamaz.

Köylerin veya muhtelif köy kısımlarının birleÅŸerek belediye kurabilmeleri için, meskûn sahalarının, merkez kabul edilecek yerleÅŸim yerinin meskûn sahasına azami 5.000 metre mesafede bulunması ve nüfusları toplamının  5.000 ve üzerinde olması gerekir.

Bir veya birden fazla köyün köy ihtiyar meclisinin kararı veya seçmenlerinin en az yarısından bir fazlasının mahallîn en büyük mülkî idare amirine yazılı baÅŸvurusu ya da valinin kendiliÄŸinden buna gerek görmesi durumunda, valinin bildirimi üzerine, mahallî seçim kurulları, onbeÅŸ gün içinde köyde veya köy kısımlarında kayıtlı seçmenlerin oylarını alır ve sonucu bir tutanakla valiliÄŸe bildirir.

Ä°ÅŸlem dosyası valinin görüÅŸüyle birlikte Ä°çiÅŸleri Bakanlığına gönderilir. Danıştayın görüÅŸü alınarak müÅŸterek kararname ile o yerde belediye kurulur.

Yeni iskân nedeniyle oluÅŸturulan ve nüfusu 5.000 ve üzerinde olan herhangi bir yerleÅŸim yerinde, Ä°çiÅŸleri Bakanlığının önerisi üzerine müÅŸterek kararnameyle belediye kurulabilir.

Sınırların tespiti

MADDE 5.- Yeni kurulan bir belediyenin sınırları, kuruluÅŸu izleyen altı ay içinde aÅŸağıdaki ÅŸekilde tespit edilir:

a) Eskiden beri beldeye ait sayılan tarla, baÄŸ, bahçe, çayır, mera, otlak, yaylak, zeytinlik, palamutluk, fundalık gibi yerler ile kumsal ve plajlar belediye sınırı içine alınır.

b) Belediye sınırlarını dere, tepe, yol gibi belirli ve sabit noktalardan geçirmek esastır. Bunun mümkün olmaması durumunda, sınır düz olarak çizilir ve iÅŸaretlerle belirtilir.

c) Belediyenin sınırları içinde kalan ve eskiden beri komÅŸu belde veya köy halkı tarafından yararlanılan yayla, çayır, mera, koru, kaynak ve mesirelik gibi yerlerden geleneksel yararlanma hakları devam eder. Bu haklar için sınır kâğıdına ÅŸerh konulur.

d) Çizilen sınırların geçtiÄŸi yerlerin bilinen adları sınır kâğıdına yazılır. Ayrıca yetkili fen elemanı tarafından düzenlenen kroki sınır tespit tutanağına eklenir.

Sınırların kesinleşmesi

MADDE 6.- Belediye sınırları, belediye meclisinin kararı ve kaymakamın görüÅŸü üzerine valinin onayı ile kesinleÅŸir.

KesinleÅŸen sınırlar, valilikçe yerinde uygulanmak suretiyle taraflara gösterilir ve durum bir tutanakla belirlenir. KesinleÅŸen sınır kararları ile dayanağı olan belgelerin birer örneÄŸi; belediyesine, mahallî tapu dairesine, il özel idaresine ve o yerin mülkî idare amirine gönderilir.

KesinleÅŸen sınırlar zorunlu nedenler olmadıkça beÅŸ yıl süre ile deÄŸiÅŸtirilemez.

Sınır uyuÅŸmazlıklarının çözümü

MADDE 7.- Bir il dahilindeki beldeler veya köyler arasında sınır uyuÅŸmazlığı çıkması halinde ilgili belediye meclisi ve köy ihtiyar meclisi ile kaymakamın görüÅŸleri otuz gün süre verilerek istenir. Vali, bu görüÅŸleri deÄŸerlendirerek sınır uyuÅŸmazlığını karara baÄŸlar. BüyükÅŸehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin sınır deÄŸiÅŸikliklerinde büyükÅŸehir belediye meclisinin de görüÅŸü alınır. 

Ä°l ve ilçe sınırlarının deÄŸiÅŸtirilmesini gerektirecek sınır uyuÅŸmazlıklarında 10.6.1949 tarihli ve 5442 sayılı Ä°l Ä°daresi Kanunu hükümleri uygulanır.

Birleşme ve katılmalar

MADDE 8.- Bir belde veya köyün veya bunların bazı kısımlarının meskûn sahasının, komÅŸu bir beldenin meskûn sahası ile birleÅŸmesi halinde, iltihak olunacak belde sakinlerinin oylarına baÅŸvurulmaksızın, katılmak isteyen köy veya belde veya  bunların kısımlarında yapılan oy verme sonucuna ait evrak, valilikçe iltihak olunacak belediyeye gönderilir. Belediye meclisi evrakın geliÅŸinden itibaren otuz gün içerisinde istek hakkındaki kararını verir. Belediye meclisinin kabulüyle katılım gerçekleÅŸir. Katılma talebinin belediye meclisi tarafından reddi durumunda, kararın tebliÄŸinden itibaren onbeÅŸ gün içinde istek sahiplerinin itirazı üzerine, valinin görüÅŸüyle birlikte dosya, Ä°çiÅŸleri Bakanlığı tarafından görüÅŸü alınmak üzere Danıştaya gönderilir. Danıştayın görüÅŸü üzerine 4 üncü maddedeki usule göre iÅŸlem tamamlanır.

Belde, köy veya bunların bazı kısımlarının meskûn sahaları arasında 5.000 metre ve altında mesafe bulunması, birleÅŸmiÅŸ sayılmalarına yeterlidir.

Bir beldenin bazı kısımlarının komÅŸu bir beldeye katılmasında, belde nüfusunun 5.000'den aÅŸağı düÅŸmemesi ÅŸarttır.

Bu madde uyarınca gerçekleÅŸen katılmalarda, iltihak olunan belde ile bazı kısımları veya tümü iltihak olan köy veya belde arasında; taşınır ve taşınmaz mal, hak, alacak ve borçların devri ve paylaşımı, aralarında düzenlenecek protokolle belirlenir.

BirleÅŸme ve katılma iÅŸlemlerinde bu maddede düzenlenmeyen hususlarda 4 üncü madde hükmüne göre iÅŸlem yapılır.

Mahalle ve yönetimi

MADDE 9.- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.

Belediye sınırları içinde mahalle kurulması, kaldırılması, birleÅŸtirilmesi, bölünmesi, adlarıyla sınırlarının tespiti ve deÄŸiÅŸtirilmesi, belediye meclisinin kararı ve kaymakamın görüÅŸü üzerine valinin onayı ile olur.

Muhtar, mahalle sakinlerinin gönüllü katılımıyla ortak ihtiyaçları belirlemek, mahallenin yaÅŸam kalitesini geliÅŸtirmek, belediye ve diÄŸer kamu kurum ve kuruluÅŸlarıyla iliÅŸkilerini yürütmek, mahalle ile ilgili konularda görüÅŸ bildirmek, diÄŸer kurumlarla iÅŸ birliÄŸi yapmak ve kanunlarla verilen diÄŸer görevleri yapmakla yükümlüdür.

Belediye, mahallenin ve muhtarlığın ihtiyaçlarının karşılanması ve sorunlarının çözümü için bütçe imkanları ölçüsünde gerekli yardım ve desteÄŸi saÄŸlar; kararlarında mahallelinin ortak isteklerini göz önünde bulundurur ve hizmetlerin mahallenin ihtiyaçlarına uygun biçimde yürütülmesini saÄŸlamaya çalışır.

Belde adının değiştirilmesi

MADDE 10.- Bir beldenin adı, belediye meclisi üye tam sayısının en az dörtte üç çoÄŸunluÄŸunun kararı ve valinin görüÅŸü üzerine Ä°çiÅŸleri Bakanlığının onayı ile deÄŸiÅŸtirilir. Bu karar Resmî Gazetede yayımlanır.

Tüzel kiÅŸiliÄŸin sona erdirilmesi

MADDE 11.- Belediye sınırı veya meskûn sahası, baÄŸlı olduÄŸu il veya ilçe belediyesi ile nüfusu 50.000 ve üzerinde olan bir belediyenin sınırına, 5.000 metreden daha yakın duruma gelen belediye ve köylerin tüzel kiÅŸiliÄŸi; genel imar düzeni veya temel alt yapı hizmetlerinin gerekli kılması durumunda, Danıştayın görüÅŸü alınarak, Ä°çiÅŸleri Bakanlığının teklifi üzerine müÅŸterek kararname ile kaldırılarak bu belediyeye katılır. Tüzel kiÅŸiliÄŸi kaldırılan belediyenin mahalleleri, katıldıkları belediyenin mahalleleri hâline gelir. Tüzel kiÅŸiliÄŸi kaldırılan belediye ile köylerin taşınır ve taşınmaz mal, hak, alacak ve borçları katıldıkları belediyeye intikal eder.

Nüfusu 2.000'in altına düÅŸen belediyeler, Danıştayın görüÅŸü alınarak, Ä°çiÅŸleri Bakanlığının önerisi üzerine müÅŸterek kararname ile köye dönüÅŸtürülür. Tüzel kiÅŸiliÄŸi kaldırılan belediyenin tasfiyesi il özel idaresi tarafından yapılır. Bu belediyenin taşınır ve taşınmaz malları ile hak, alacak ve borçları ilgili köy tüzel kiÅŸiliÄŸine intikal eder. Ä°ntikal eden borçların karşılanamayan kısımları il özel idaresi tarafından üstlenilir ve vali tarafından Ä°ller Bankasına bildirilir. Ä°ller Bankası bu miktarı, takip eden ayın genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamının belediyelere ayrılan kısmından keserek ilgili il özel idaresi hesabına aktarır.

Kararlarının uygulanması ve nüfus tespiti

MADDE 12.- 4 üncü, 6 ncı, 7 nci, 8 inci, 9 uncu ve 10 uncu maddelerde belirtilen kararlar kesinleÅŸme tarihini takip eden yılın ocak ayının birinci gününden itibaren yürürlüÄŸe girer. 4 üncü maddeye göre belediye kurulan yerlerde 18.1.1984 tarihli ve 2972 sayılı Mahallî Ä°dareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve Ä°htiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 29 uncu maddesine göre seçim yapılır.

8 inci maddede geçen birleÅŸme ve katılmalara, 9 uncu maddede geçen mahalle kaldırılmasına, 11 inci maddede geçen belediye ve köy tüzel kiÅŸiliÄŸinin kaldırılmasına veya bir beldenin köye dönüÅŸtürülmesine dair kararlar ilk mahallî idareler seçimlerinde uygulanır ve seçimler bu yerlerin yeni durumlarına göre yapılır.

YerleÅŸim yerlerinin bu Kanunda öngörülen nüfusları Devlet Ä°statistik Enstitüsü BaÅŸkanlığınca tespit edilir.

HemÅŸehri hukuku

MADDE 13.- Herkes ikamet ettiÄŸi beldenin hemÅŸehrisidir. HemÅŸehrilerin, belediye karar ve hizmetlerine katılma, belediye faaliyetleri hakkında bilgilenme ve belediye idaresinin yardımlarından yararlanma hakları vardır. Yardımların insan onurunu zedelemeyecek koÅŸullarda sunulması zorunludur.

Belediye, hemÅŸehriler arasında sosyal ve kültürel iliÅŸkilerin geliÅŸtirilmesi ve kültürel deÄŸerlerin korunması konusunda gerekli çalışmaları yapar. Bu çalışmalarda, üniversitelerin, kamu kurumu niteliÄŸindeki meslek kuruluÅŸlarının, sendikaların, sivil toplum kuruluÅŸları ve uzman kiÅŸilerin katılımını saÄŸlayacak önlemler alınır.

Belediye sınırları içinde oturan, bulunan veya iliÅŸiÄŸi olan her ÅŸahıs, belediyenin, kanunlara dayanan kararlarına, emirlerine ve duyurularına uymakla ve belediye vergi, resim, harç, katkı ve katılma paylarını ödemekle yükümlüdür.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Belediyenin Görev, Yetki ve Sorumlulukları

Belediyenin görev ve sorumlulukları

MADDE 14.- Belediye, kanunlarla münhasıran baÅŸka bir kamu kurum ve kuruluÅŸuna verilmeyen mahallî müÅŸterek nitelikteki her türlü görev ve hizmeti yapar veya yaptırır, gerekli kararları alır, uygular ve denetler.

Belediye öncelikle imar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; çevre ve çevre saÄŸlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; ÅŸehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; aÄŸaçlandırma, park ve yeÅŸil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor; sosyal hizmet ve yardım, evlendirme, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliÅŸtirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır. BüyükÅŸehir belediyeleri ile nüfusu 50.000’i geçen belediyeler, kadınlar ve çocuklar için koruma evleri açar.

Belediye, coÄŸrafi ve kent bilgi sistemlerini kurar.

Belediye, okul öncesi eÄŸitim kurumları açabilir; Devlete ait her derecedeki okul binalarının inÅŸaatı ile bakım ve onarımını yapabilir veya yaptırabilir, her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarını karşılayabilir; saÄŸlıkla ilgili her türlü tesisi açabilir ve iÅŸletebilir; kültür ve tabiat varlıkları ile tarihî dokunun ve kent tarihi bakımından önem taşıyan mekânların ve iÅŸlevlerinin korunmasını saÄŸlayabilir, bu amaçla bakım ve onarımını yapabilir, korunması mümkün olmayanları aslına uygun olarak yeniden inÅŸa edebilir.

Hizmetlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası, belediyenin malî durumu ve hizmetin ivediliÄŸi dikkate alınarak belirlenir.

Belediye hizmetleri, vatandaÅŸlara en yakın yerlerde ve en uygun yöntemlerle sunulur. Hizmet sunumunda özürlü, yaÅŸlı, düÅŸkün ve dar gelirlilerin durumuna uygun yöntemler uygulanır.

Belediyenin görev, sorumluluk ve yetki alanı, belediye sınırlarını kapsar.

Belediye meclisinin kararı ile mücavir alanlara da belediye hizmetleri götürülebilir.

4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu ile organize sanayi bölgelerine tanınan yetki ve sorumluluklar bu Kanun kapsamı dışındadır.

Belediyenin yetkileri ve imtiyazları

MADDE 15.- Belediyenin yetkileri ve imtiyazları ÅŸunlardır:

a) Belde sakinlerinin mahallî müÅŸterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla her türlü faaliyet ve giriÅŸimde bulunmak.

b) Kanunların belediyeye verdiÄŸi yetki çerçevesinde yönetmelik çıkarmak, emir vermek, belediye yasakları koymak ve uygulamak, kanunlarda belirtilen cezaları vermek.

c) Gerçek ve tüzel kiÅŸilerin faaliyetleri ile ilgili olarak kanunlarda belirtilen izin veya ruhsatı vermek.

d) Özel kanunları gereÄŸince belediyeye ait vergi, resim, harç, katkı ve katılma paylarının tarh, tahakkuk ve tahsilini yapmak; vergi, resim ve harç dışındaki özel hukuk hükümlerine göre tahsili gereken doÄŸalgaz, su, atık su ve hizmet karşılığı alacakların tarh, tahakkuk ve tahsilini yapmak veya yaptırmak.

e) Müktesep haklar saklı kalmak üzere; içme, kullanma ve endüstri suyu saÄŸlamak; atık su ve yaÄŸmur suyunun uzaklaÅŸtırılmasını saÄŸlamak; bunlar için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, iÅŸletmek ve iÅŸlettirmek; kaynak sularını iÅŸletmek veya iÅŸlettirmek.

f) Toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dâhil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, iÅŸletmek ve iÅŸlettirmek.

g) Katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri kazanımı, ortadan kaldırılması ve depolanması ile ilgili bütün hizmetleri yapmak ve yaptırmak.

h) Mahallî müÅŸterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla, belediye sınırları ve mücavir alanlar içerisinde taşınmaz malları almak, kamulaÅŸtırmak, satmak, kiralamak veya kiraya vermek, trampa etmek, tahsis etmek, bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesis etmek.

i) Borç almak, bağış kabul etmek.

j) Toptancı ve perakendeci halleri, otobüs terminali, fuar alanı, yat limanı ve mezbaha kurmak, kurdurmak, iÅŸletmek, iÅŸlettirmek veya bu yerlerin gerçek ve tüzel kiÅŸilerce açılmasına izin vermek.

k) Vergi, resim ve harçlar dışında kalan ve miktarı yirmibeÅŸmilyar Türk Lirasına kadar olan dava konusu uyuÅŸmazlıkların, anlaÅŸmayla tasfiyesine karar vermek.

l) Gayri sıhhî müesseseler ile umuma açık istirahat ve eÄŸlence yerlerini ruhsatlandırmak ve denetlemek.

m) Beldede ekonomi ve ticaretin geliÅŸtirilmesi ve kayıt altına alınması amacıyla izinsiz satış yapan seyyar satıcıları faaliyetten men etmek, izinsiz satış yapan seyyar satıcıların faaliyetten men edilmesi sonucu, cezası ödenmeyerek iki gün içinde geri alınmayan gıda maddelerini gıda bankalarına, cezası ödenmeyerek otuz gün içinde geri alınmayan gıda dışı malları yoksullara vermek.

n) Reklam panoları ve tanıtıcı tabelalar konusunda standartlar getirmek.

o) Hafriyat toprağı ve moloz döküm alanlarını; sıvılaÅŸtırılmış petrol gazı (LPG) depolama sahalarını; inÅŸaat malzemeleri, odun, kömür ve hurda depolama alanları ve satış yerlerini belirlemek; bu alan ve yerler ile taşımalarda çevre kirliliÄŸi oluÅŸmaması için gereken tedbirleri almak.

(l) bendinde belirtilen gayri sıhhî müesseselerden birinci sınıf olanların ruhsatlandırılması ve denetlenmesi, büyükÅŸehir ve il merkez belediyeleri dışındaki yerlerde il özel idaresi tarafından yapılır.

Belediye, (e), (f) ve (g) bentlerinde belirtilen hizmetleri Danıştayın görüÅŸü ve Ä°çiÅŸleri Bakanlığının kararıyla süresi kırkdokuz yılı geçmemek üzere imtiyaz yoluyla devredebilir; toplu taşıma hizmetlerini imtiyaz veya tekel oluÅŸturmayacak ÅŸekilde ruhsat vermek suretiyle yerine getirebileceÄŸi gibi toplu taşıma hatlarını kiraya verme veya 67 nci maddedeki esaslara göre hizmet satın alma yoluyla yerine getirebilir.

Ä°l sınırları içinde büyükÅŸehir belediyeleri, belediye ve mücavir alan sınırları içinde il belediyeleri ile nüfusu 50.000’i geçen belediyeler, meclis kararıyla; turizm, saÄŸlık, sanayi ve ticaret yatırımlarının ve eÄŸitim kurumlarının su, termal su, kanalizasyon, doÄŸalgaz, yol ve aydınlatma gibi alt yapı çalışmalarını faiz almaksızın on yıla kadar geri ödemeli veya ücretsiz olarak yapabilir veya yaptırabilir, bunun karşılığında yapılan tesislere ortak olabilir; saÄŸlık, eÄŸitim, sosyal hizmet ve turizmi geliÅŸtirecek projelere Ä°çiÅŸleri Bakanlığının onayı ile ücretsiz veya düÅŸük bir bedelle amacı dışında kullanılmamak kaydıyla arsa tahsis edebilir.

Belediye, belde sakinlerinin belediye hizmetleriyle ilgili görüÅŸ ve düÅŸüncelerini tespit etmek amacıyla kamuoyu yoklaması ve araÅŸtırması yapabilir.

Belediye mallarına karşı suç iÅŸleyenler Devlet malına karşı suç iÅŸlemiÅŸ sayılır.

Belediyenin proje karşılığı borçlanma yoluyla elde ettiÄŸi gelirleri, ÅŸartlı bağışlar ve kamu hizmetlerinde fiilen kullanılan malları ile belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim ve harç gelirleri haczedilemez.

Belediyeye tanınan muafiyetler

MADDE 16.- Belediyenin kamu hizmetine ayrılan veya kamunun yararlanmasına açık, gelir getirmeyen taşınmaz malları ile bunların inÅŸa ve kullanımları her türlü vergi, resim, harç, katılma ve katkı paylarından muaftır.

Ä°KÄ°NCÄ° KISIM

Belediyenin Organları

BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM

Belediye Meclisi

Belediye meclisi

MADDE 17.- Belediye meclisi, belediyenin karar organıdır ve ilgili kanunda gösterilen esas ve usullere göre seçilmiÅŸ üyelerden oluÅŸur.

Meclisin görev ve yetkileri

MADDE 18.- Belediye meclisinin görev ve yetkileri ÅŸunlardır:

a) Stratejik plân ile yatırım ve çalışma programlarını, belediye faaliyetlerinin ve personelinin performans ölçütlerini görüÅŸmek ve kabul etmek.

b) Bütçe ve kesin hesabı kabul etmek, bütçede kurumsal kodlama yapılan birimler ile fonksiyonel sınıflandırmanın birinci düzeyleri arasında aktarma yapmak.

c) Belediyenin imar plânlarını görüÅŸmek ve onaylamak, büyükÅŸehir ve il belediyelerinde il çevre düzeni plânını kabul etmek.

d) Borçlanmaya karar vermek.

e) Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis ÅŸeklinin deÄŸiÅŸtirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması halinde tahsisin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi yirmibeÅŸ yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek.

f) Kanunlarda vergi, resim, harç ve katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteÄŸine baÄŸlı hizmetler için uygulanacak ücret tarifesini belirlemek.

g) Şartlı bağışları kabul etmek.

h) Vergi, resim ve harçlar dışında kalan ve miktarı beÅŸmilyardan yirmibeÅŸmilyar Türk Lirasına kadar, dava konusu olan belediye alacaklarının anlaÅŸma ile tasfiyesine karar vermek.

i) Bütçe içi iÅŸletme ile Türk Ticaret Kanununa tabi ortaklıklar kurulmasına veya bu ortaklıklardan ayrılmaya, sermaye artışına ve gayrimenkul yatırım ortaklığı kurulmasına karar vermek.

j) Belediye adına imtiyaz verilmesine ve belediye yatırımlarının yap-iÅŸlet veya yap-iÅŸlet-devret modeli ile yapılmasına; belediyeye ait ÅŸirket, iÅŸletme ve iÅŸtiraklerin özelleÅŸtirilmesine karar vermek.

k) Meclis baÅŸkanlık divanını ve encümen üyeleri ile ihtisas komisyonları üyelerini seçmek.

l) Norm kadro çerçevesinde belediyenin ve baÄŸlı kuruluÅŸlarının kadrolarının ihdas, iptal ve deÄŸiÅŸtirilmesine karar vermek.

m) Belediye tarafından çıkarılacak yönetmelikleri kabul etmek.

n) Meydan, cadde, sokak, park, tesis ve benzerlerine ad vermek; mahalle kurulması, kaldırılması, birleştirilmesi, adlarıyla sınırlarının tespiti ve değiştirilmesine karar vermek; beldeyi tanıtıcı amblem, flama ve benzerlerini kabul etmek.

o) DiÄŸer mahallî idarelerle birlik kurulmasına, kurulmuÅŸ birliklere katılmaya veya ayrılmaya karar vermek.

p) Yurt içindeki ve Ä°çiÅŸleri Bakanlığının izniyle yurt dışındaki belediyeler ve mahallî idare birlikleriyle karşılıklı iÅŸbirliÄŸi yapılmasına; kardeÅŸ kent iliÅŸkileri kurulmasına; ekonomik ve sosyal iliÅŸkileri geliÅŸtirmek amacıyla kültür, sanat ve spor gibi alanlarda faaliyet ve projeler gerçekleÅŸtirilmesine; bu çerçevede arsa, bina ve benzeri tesisleri yapma, yaptırma, kiralama veya tahsis etmeye karar vermek.

r) Fahrî hemÅŸehrilik payesi ve beratı vermek.

s) Belediye baÅŸkanıyla encümen arasındaki anlaÅŸmazlıkları karara baÄŸlamak.

t) Mücavir alanlara belediye hizmetlerinin götürülmesine karar vermek.

u) Ä°mar plânlarına uygun ÅŸekilde hazırlanmış belediye imar programlarını görüÅŸerek kabul etmek.

Başkanlık divanı

MADDE 19.- Belediye meclisi, seçim sonuçlarının ilânını takip eden beÅŸinci gün belediye baÅŸkanının baÅŸkanlığında kendiliÄŸinden toplanır. Meclis bu toplantıda, üyeleri arasından, gizli oyla meclis birinci ve ikinci baÅŸkan vekili ile en az iki kâtip üyeyi ilk iki yıl için görev yapmak üzere seçer. Ä°lk iki yıldan sonra seçilecek baÅŸkanlık divanı yapılacak ilk mahallî idareler seçimlerine kadar görev yapar.

BaÅŸkanlık divanı seçimi üç gün içinde tamamlanır.

Meclise belediye baÅŸkanı, katılamaması durumunda meclis birinci baÅŸkan vekili, onun da katılamaması durumunda ikinci baÅŸkan vekili baÅŸkanlık eder. Ancak yıllık faaliyet raporunun görüÅŸüldüÄŸü meclis toplantısı meclis baÅŸkan vekilinin baÅŸkanlığında yapılır.

BaÅŸkanlık divanında boÅŸalma olması durumunda kalan süreyi tamamlamak üzere yenisi seçilir.

Meclis baÅŸkanı, meclis çalışmalarında düzeni saÄŸlamakla yükümlüdür.

Meclisin çalışmalarına ve katılıma iliÅŸkin esas ve usuller Ä°çiÅŸleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.

Meclis toplantısı

MADDE 20.- Belediye meclisi, kendisi tarafından belirlenecek bir aylık tatil hariç her ayın ilk haftası, meclis tarafından önceden belirlenen günde, mutat toplantı yerinde toplanır. Ekim ayı toplantısı dönem başı toplantısıdır.

Bütçe görüÅŸmesine rastlayan toplantı süresi en çok yirmi gün, diÄŸer toplantıların süresi en çok beÅŸ gündür.

Mutat toplantı yeri dışında toplanılmasının zorunlu olduÄŸu durumda üyelere önceden bilgi vermek kaydıyla meclis baÅŸkanının belediye sınırları içerisinde belirlediÄŸi yerde toplantı yapılır. Ayrıca, toplantının yeri ve zamanı mutat usullerle belde halkına duyurulur.

Meclis toplantıları açıktır. Meclis baÅŸkanının veya üyelerden herhangi birinin gerekçeli önerisi üzerine, toplantıya katılanların salt çoÄŸunluÄŸuyla kapalı oturum yapılmasına karar verilebilir.

Meclis görüÅŸmeleri görevlilerce tutanaÄŸa geçirilir, baÅŸkan ve kâtip üyeler tarafından imzalanır. Toplantılar, meclisin kararıyla sesli ve görüntülü cihazlarla da kaydedilebilir.

Gündem

MADDE 21.- Gündem, belediye baÅŸkanı tarafından belirlenir ve üyelere en az üç gün önceden bildirilir. Ayrıca çeÅŸitli yöntemlerle halka duyurulur.

Meclis üyeleri de belediyeye ait iÅŸlerle ilgili konuların gündeme alınmasını önerebilir. Öneri, toplantıya katılanların salt çoÄŸunluÄŸuyla kabul edildiÄŸi takdirde gündeme alınır.

Toplantı ve karar yeter sayısı

MADDE 22.- Belediye meclisi, üye tam sayısının salt çoÄŸunluÄŸuyla toplanır ve katılanların salt çoÄŸunluÄŸuyla karar verir. Ancak, karar yeter sayısı, üye tam sayısının dörtte birinden az olamaz. Oylamada eÅŸitlik çıkması durumunda meclis baÅŸkanının bulunduÄŸu taraf çoÄŸunluk sayılır. Gizli oylamalarda eÅŸitlik çıkması durumunda oylama tekrarlanır, eÅŸitliÄŸin bozulmaması durumunda meclis baÅŸkanı tarafından kur’a çekilir.

Meclisin toplanmasında, üye tam sayısının salt çoÄŸunluÄŸu saÄŸlanamadığı takdirde baÅŸkan, gün ve saatini tespit ederek en geç üç gün içinde toplanmak üzere meclisi tatil eder. Gelecek toplantı, üye tam sayısının dörtte birinden az olmayan üye sayısı ile yapılır.

GörüÅŸmeler sırasında baÅŸkan veya üyelerden birinin talebi üzerine yapılacak yoklamada karar yeter sayısının bulunmadığı anlaşılırsa, ikinci fıkradaki hükümler uygulanır.

Üyeler oylarını bizzat kullanır. Gizli oy kullanmaya fizikî bakımdan engelli üyeler, tayin edecekleri kiÅŸi eliyle oy kullanabilirler.

Oylama gizli, iÅŸaretle veya ad okunarak yapılır. Oy verme kabul, ret veya çekimser ÅŸeklinde olur.

Kararlar, meclis baÅŸkanı ve kâtip üyeler tarafından imzalanır ve bir sonraki toplantıda üyelere dağıtılır.

Meclis kararlarının kesinleşmesi

MADDE 23.- Belediye baÅŸkanı, hukuka aykırı gördüÄŸü meclis kararlarını, gerekçesini de belirterek yeniden görüÅŸülmek üzere beÅŸ gün içinde  meclise iade edebilir.

Yeniden görüÅŸülmesi istenilmeyen kararlar ile yeniden görüÅŸülmesi istenip de belediye meclisi üye tam sayısının salt çoÄŸunluÄŸuyla ısrar edilen kararlar kesinleÅŸir.

Belediye baÅŸkanı, meclisin ısrarı ile kesinleÅŸen kararlar aleyhine on gün içinde idarî yargıya baÅŸvurabilir.

Kararlar kesinleÅŸtiÄŸi tarihten itibaren en geç yedi gün içinde mahallin en büyük mülkî idare amirine gönderilir. Mülkî idare amirine gönderilmeyen kararlar yürürlüÄŸe girmez.

Mülkî idare amiri hukuka aykırı gördüÄŸü kararlar aleyhine on gün içinde idarî yargıya baÅŸvurabilir.

KesinleÅŸen meclis kararlarının özetleri yedi gün içinde uygun araçlarla halka duyurulur.

İhtisas komisyonları

MADDE 24.- Belediye meclisi, her dönem başı toplantısında, üyeleri arasından seçilecek en az üç en fazla beÅŸ kiÅŸiden oluÅŸan ihtisas komisyonları kurabilir.

Ä°htisas komisyonları, her siyasî parti grubunun ve bağımsız üyelerin meclisteki üye sayısının meclis üye tam sayısına oranlanması suretiyle oluÅŸturulur. Ä°l ve ilçe belediyeleri ile nüfusu 10.000'in üzerindeki belediyelerde plân ve bütçe ile imar komisyonlarının kurulması zorunludur.

Meclis toplantısını müteakip imar komisyonu en fazla on iÅŸ günü, diÄŸer komisyonlar ise beÅŸ iÅŸ günü içinde kendilerine havale edilen iÅŸleri sonuçlandırır. Komisyonlar kendilerine havale edilen iÅŸlerle ilgili raporlarını bu sürenin sonunda  meclise sunmadıkları takdirde, konu meclis baÅŸkanı tarafından doÄŸrudan gündeme alınır.

Ä°htisas komisyonlarının görev alanına giren iÅŸler bu komisyonlarda görüÅŸüldükten sonra belediye meclisinde karara baÄŸlanır.

Mahalle muhtarları ve ildeki kamu kuruluÅŸlarının amirleri ile ildeki kamu kurumu niteliÄŸindeki meslek kuruluÅŸları, üniversiteler, sendikalar ve gündemdeki konularla ilgili sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, oy hakkı olmaksızın kendi görev ve faaliyet alanlarına giren konuların görüÅŸüldüÄŸü ihtisas komisyonu toplantılarına katılabilir ve görüÅŸ bildirebilir.

Komisyon çalışmalarında uzman kiÅŸilerden yararlanılabilir.

Komisyon raporları alenîdir, çeÅŸitli yollarla halka duyurulur ve isteyenlere meclis tarafından maliyetlerini aÅŸmamak üzere belirlenecek bedel karşılığında verilir.

Denetim komisyonu

MADDE 25.- Ä°l ve ilçe belediyeleri ile nüfusu 10.000'in üzerindeki belediyelerde, belediye meclisi, her ocak ayı toplantısında belediyenin bir önceki yıl gelir ve giderleri ile hesap ve iÅŸlemlerinin denetimi için kendi üyeleri arasından gizli oyla ve üye sayısı üçten az beÅŸten çok olmamak üzere bir denetim komisyonu oluÅŸturur. Komisyon, her siyasî parti grubunun ve bağımsız üyelerin meclisdeki üye sayısının meclis üye tam sayısına oranlanması suretiyle oluÅŸur.

Komisyon, belediye baÅŸkanı tarafından belediye binası içinde belirlenen yerde çalışır ve çalışmalarında kamu kuruluÅŸları personelinden, gerektiÄŸinde uzman kiÅŸi ve kuruluÅŸlardan yararlanabilir. Bu kiÅŸi veya kuruluÅŸlara ödenecek ücret, meclis tarafından kararlaÅŸtırılır.

Komisyon belediye birimleri ve baÄŸlı kuruluÅŸlarından her türlü bilgi ve belgeyi isteyebilir. Bu istekler gecikmeksizin yerine getirilir.

Komisyon, çalışmasını ÅŸubat ayı sonuna kadar tamamlar ve buna iliÅŸkin raporunu izleyen ayın onbeÅŸine kadar meclis baÅŸkanlığına sunar.

Konusu suç teÅŸkil eden hususlarla ilgili olarak meclis baÅŸkanlığı tarafından yetkili mercilere suç duyurusunda bulunulur.

Meclisin bilgi edinme ve denetim yolları

MADDE 26.- Belediye meclisi, bilgi edinme ve denetim yetkisini faaliyet raporunu deÄŸerlendirme, denetim komisyonu, soru, genel görüÅŸme ve gensoru yoluyla kullanır.

Meclis üyeleri, meclis baÅŸkanlığına önerge vererek belediye iÅŸleriyle ilgili konularda sözlü veya yazılı soru sorabilir. Soru, belediye baÅŸkanı veya görevlendireceÄŸi kiÅŸi tarafından sözlü veya yazılı olarak cevaplandırılır.

Meclis üyelerinin en az üçte biri, meclis baÅŸkanlığına istekte bulunarak, belediyenin iÅŸleriyle ilgili bir konuda genel görüÅŸme açılmasını isteyebilir. Bu istek meclis tarafından kabul edildiÄŸi takdirde gündeme alınır.

Belediye baÅŸkanınca meclise sunulan bir önceki yıla ait faaliyet raporundaki açıklamalar, meclis üye tam sayısının dörtte üç çoÄŸunluÄŸuyla yeterli görülmezse yetersizlik kararıyla görüÅŸmeleri kapsayan tutanak, meclis baÅŸkan vekili tarafından mahallin mülkî idare amirine gönderilir.

Vali, dosyayı gerekçeli görüÅŸüyle birlikte Danıştaya gönderir.

Yetersizlik kararı, Danıştayca uygun görüldüÄŸü takdirde belediye baÅŸkanı, baÅŸkanlıktan düÅŸer.

Meclis üye tam sayısının en az üçte biri oranındaki üyenin imzasıyla belediye baÅŸkanı hakkında gensoru önergesi verilebilir. Gensoru önergesi, meclis üye tam sayısının salt çoÄŸunluÄŸunun oyu ile gündeme alınır ve üç tam gün geçmedikçe görüÅŸülemez.

Gensoru önergesinin karara baÄŸlanmasında dördüncü fıkraya göre iÅŸlem yapılır.

BaÅŸkan ve meclis üyelerinin görüÅŸmelere katılamayacağı durumlar

MADDE 27.- Belediye baÅŸkanı ve meclis üyeleri, münhasıran; kendileri, ikinci derece dâhil kan ve kayın hısımları ve evlatlıkları ile ilgili iÅŸlerin görüÅŸüldüÄŸü meclis toplantılarına katılamazlar.

BaÅŸkan ve meclis üyelerinin yükümlülükleri

MADDE 28.- Belediye baÅŸkanı görevi süresince veya görevinin sona ermesinden itibaren üç yıl süreyle, meclis üyeleri ise görevleri süresince ve görevlerinin sona ermesinden itibaren iki yıl süreyle, belediye ve baÄŸlı kuruluÅŸlarına karşı doÄŸrudan doÄŸruya veya dolaylı olarak taahhüde giremez, komisyonculuk ve temsilcilik yapamaz. 

Meclis üyeliÄŸinin sona ermesi

MADDE 29.- Meclis üyeliÄŸi, ölüm ve istifa durumunda kendiliÄŸinden sona erer. Meclis üyeliÄŸinden istifa dilekçesi belediye baÅŸkanlığına verilir ve baÅŸkan tarafından meclisin bilgisine sunulur.

Özürsüz veya izinsiz olarak arka arkaya üç birleÅŸim günü veya bir yıl içinde yapılan toplantıların yarısına katılmayan üyenin üyeliÄŸinin düÅŸmesine, savunması alındıktan sonra üye tam sayısının salt çoÄŸunluÄŸuyla karar verilir.

Belediye meclisi üyeliÄŸine seçilme yeterliÄŸinin kaybedilmesi durumunda, valinin bildirmesi üzerine Danıştay tarafından üyeliÄŸin düÅŸmesine karar verilir.

Meclisin feshi

MADDE 30.- Belediye meclisi;

a) Kendisine kanunla verilen görevleri süresi içinde yapmayı ihmal eder ve bu durum belediyeye ait iÅŸleri sekteye veya gecikmeye uÄŸratırsa,

b) Belediyeye verilen görevlerle ilgisi olmayan siyasî konularda karar alırsa,

Ä°çiÅŸleri Bakanlığının bildirisi üzerine Danıştayın kararı ile feshedilir.

Ä°çiÅŸleri Bakanlığı gerekli gördüÄŸü takdirde meclisin feshine dair bildiri ile birlikte karar verilinceye kadar meclis toplantılarının ertelenmesini de ister. Danıştay, bu hususu en geç bir ay içinde karara baÄŸlar.

Bu ÅŸekilde feshedilen meclisin yerine seçilen meclis, kalan süreyi tamamlar.

BoÅŸalan meclisin görevinin yerine getirilmesi

MADDE 31.- Belediye meclisinin;

a) Danıştay tarafından feshi veya meclis toplantılarının ertelenmesi,

b) Meclis üye tam sayısının yarıdan fazlasının tutuklanması,

c) Yedek üyelerin getirilmesinden sonra da meclis üye tam sayısının yarısından aÅŸağı düÅŸmesi,

d) Geçici olarak görevden uzaklaÅŸtırılması,

Hallerinde, meclis çalışabilir duruma gelinceye veya yeni meclis seçimi yapılıncaya kadar meclis görevi, belediye encümeninin memur üyeleri tarafından yürütülür.

Huzur ve izin hakkı

MADDE 32.- Meclis baÅŸkan ve üyelerine, meclis toplantılarına ve ihtisas komisyonları toplantılarına katıldıkları her gün için, 39 uncu madde uyarınca belediye baÅŸkanına ödenmekte olan aylık brüt ödeneÄŸin günlük tutarının üçte birini geçmemek üzere meclis tarafından belirlenecek miktarda huzur hakkı ödenir. Huzur hakkı ödenecek gün sayısı, 20 nci maddenin ikinci fıkrasında ve 24 üncü maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen toplantı günü sayısından fazla olamaz.

Meclis üyeleri hastalıkları süresince izinli sayılır. Ayrıca mazeretleri durumunda, bir yıl içindeki toplantı süresinin yarısını aÅŸmamak ÅŸartıyla istekleri üzerine meclis tarafından izin verilebilir.

Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM

Belediye Encümeni

Belediye encümeni

MADDE 33.- Belediye encümeni, belediye baÅŸkanının baÅŸkanlığında;

a) Ä°l belediyelerinde ve nüfusu 100.000'in üzerindeki belediyelerde, belediye meclisinin her yıl kendi üyeleri arasından bir yıl için, gizli oyla seçeceÄŸi dört üye ile biri malî hizmetler b