Uyarı: Görüntülemekte olduÄŸunuz Kanun, TBMM Genel Kurulunda kabul edildiÄŸi halidir. Varsa daha sonra yapılan deÄŸiÅŸiklikleri içermemektedir.

 

 

TÜRK CEZA KANUNU

 

Kanun No. 5237

Kabul Tarihi : 26.9.2004

 

 

BÄ°RÄ°NCÄ° KÄ°TAP

Genel Hükümler

 

BÄ°RÄ°NCÄ° KISIM

Temel İlkeler, Tanımlar ve Uygulama Alanı

 

BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM

Temel İlkeler ve Tanımlar

 

Ceza Kanununun amacı

MADDE 1. - (1) Ceza Kanununun amacı; kiÅŸi hak ve özgürlüklerini, kamu düzen ve güvenliÄŸini, hukuk devletini, kamu saÄŸlığını ve çevreyi, toplum barışını korumak, suç iÅŸlenmesini önlemektir. Kanunda, bu amacın gerçekleÅŸtirilmesi için ceza sorumluluÄŸunun temel esasları ile suçlar, ceza ve güvenlik tedbirlerinin türleri düzenlenmiÅŸtir.

Suçta ve cezada kanunîlik ilkesi

MADDE 2. - (1) Kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil için kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. Kanunda yazılı cezalardan ve güvenlik tedbirlerinden baÅŸka bir ceza ve güvenlik tedbirine hükmolunamaz.

(2) Ä°darenin düzenleyici iÅŸlemleriyle suç ve ceza konulamaz.

(3) Kanunların suç ve ceza içeren hükümlerinin uygulanmasında kıyas yapılamaz. Suç ve ceza içeren hükümler, kıyasa yol açacak biçimde geniÅŸ yorumlanamaz.

Adalet ve kanun önünde eÅŸitlik ilkesi

MADDE 3. - (1) Suç iÅŸleyen kiÅŸi hakkında iÅŸlenen fiilin ağırlığıyla orantılı ceza ve güvenlik tedbirine hükmolunur.

(2) Ceza Kanununun uygulamasında kiÅŸiler arasında ırk, dil, din, mezhep, milliyet, renk, cinsiyet, siyasal veya diÄŸer fikir yahut düÅŸünceleri, felsefi inanç, millî veya sosyal köken, doÄŸum, ekonomik ve diÄŸer toplumsal konumları yönünden ayrım yapılamaz ve hiçbir kimseye ayrıcalık tanınamaz.

Kanunun bağlayıcılığı

MADDE 4. - (1) Ceza kanunlarını bilmemek mazeret sayılmaz.

(2) Ancak sakınamayacağı bir hata nedeniyle kanunu bilmediÄŸi için meÅŸru sanarak bir suç iÅŸleyen kimse cezaen sorumlu olmaz.

Özel kanunlarla iliÅŸki

MADDE 5. - (1) Bu Kanunun genel hükümleri, özel ceza kanunları ve ceza içeren kanunlardaki suçlar hakkında da uygulanır.

Tanımlar

MADDE 6. - (1) Ceza kanunlarının uygulanmasında;

a) VatandaÅŸ deyiminden; fiili iÅŸlediÄŸi sırada Türk vatandaşı olan kiÅŸi,

b) Çocuk deyiminden; henüz onsekiz yaşını doldurmamış kiÅŸi, 

c) Kamu görevlisi deyiminden; kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kiÅŸi,

d) Yargı görevi yapan deyiminden; yüksek mahkemeler ve adlî, idarî ve askerî mahkemeler üye ve hâkimleri ile Cumhuriyet savcısı ve avukatlar,

e) Gece vakti deyiminden; güneÅŸin batmasından bir saat sonra baÅŸlayan ve doÄŸmasından bir saat evvele kadar devam eden zaman süresi,

f) Silâh deyiminden;

1. AteÅŸli silâhlar,

2. Patlayıcı maddeler,

3. Saldırı ve savunmada kullanılmak üzere yapılmış her türlü kesici, delici veya bereleyici alet,

4. Saldırı ve savunma amacıyla yapılmış olmasa bile fiilen saldırı ve savunmada kullanılmaya elverişli diğer şeyler,

5. Yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı, boÄŸucu, zehirleyici, sürekli hastalığa yol açıcı nükleer, radyoaktif, kimyasal, biyolojik maddeler,

g) Basın ve yayın yolu ile deyiminden; her türlü yazılı, görsel, iÅŸitsel ve elektronik kitle iletiÅŸim aracıyla yapılan yayınlar,

h) Ä°tiyadi suçlu deyiminden; kasıtlı bir suçun temel ÅŸeklini ya da daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli ÅŸekillerini bir yıl içinde ve farklı zamanlarda ikiden fazla iÅŸleyen kiÅŸi, 

i) Suçu meslek edinen kiÅŸi deyiminden; kısmen de olsa geçimini suçtan elde ettiÄŸi kazançla saÄŸlamaya alışmış kiÅŸi,

j) Örgüt mensubu suçlu deyiminden; bir suç örgütünü kuran, yöneten, örgüte katılan veya örgüt adına diÄŸerleriyle birlikte veya tek başına suç iÅŸleyen kiÅŸi,

Anlaşılır.

Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM

Kanunun Uygulama Alanı

Zaman bakımından uygulama

MADDE 7. - (1) Ä°ÅŸlendiÄŸi zaman yürürlükte bulunan kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. Ä°ÅŸlendikten sonra yürürlüÄŸe giren kanuna göre suç sayılmayan bir fiilden dolayı da kimse cezalandırılamaz ve hakkında güvenlik tedbiri uygulanamaz. Böyle bir ceza veya güvenlik tedbiri hükmolunmuÅŸsa infazı ve kanunî neticeleri kendiliÄŸinden kalkar.

(2) Suçun iÅŸlendiÄŸi zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüÄŸe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanun uygulanır ve infaz olunur.

(3) Güvenlik tedbirleri hakkında, infaz rejimi yönünden hüküm zamanında yürürlükte bulunan kanun uygulanır.

 (4) Geçici veya süreli kanunların, yürürlükte bulundukları süre içinde iÅŸlenmiÅŸ olan suçlar hakkında uygulanmasına devam edilir.

Yer bakımından uygulama

MADDE 8. - (1) Türkiye'de iÅŸlenen suçlar hakkında Türk kanunları uygulanır. Fiilin kısmen veya tamamen Türkiye'de iÅŸlenmesi veya neticenin Türkiye'de gerçekleÅŸmesi hâlinde suç, Türkiye'de iÅŸlenmiÅŸ sayılır.

(2) Suç;

a) Türk kara ve hava sahaları ile Türk karasularında,

b) Açık denizde ve bunun üzerindeki hava sahasında, Türk deniz ve hava araçlarında veya bu araçlarla,

c) Türk deniz ve hava savaÅŸ araçlarında veya bu araçlarla,

d) Türkiye'nin kıt'a sahanlığında veya münhasır ekonomik bölgesinde tesis edilmiÅŸ sabit platformlarda veya bunlara karşı,

Ä°ÅŸlendiÄŸinde Türkiye'de iÅŸlenmiÅŸ sayılır.

Yabancı ülkede hüküm verilmesi

MADDE 9. - (1) Türkiye'de iÅŸlediÄŸi suçtan dolayı yabancı ülkede hakkında hüküm verilmiÅŸ olan kimse, Türkiye'de yeniden yargılanır.

Görev suçları

MADDE 10. - (1) Yabancı ülkede Türkiye namına memuriyet veya görev üstlenmiÅŸ olup da bundan dolayı bir suç iÅŸleyen kimse, bu fiile iliÅŸkin olarak yabancı ülkede hakkında mahkûmiyet hükmü verilmiÅŸ bulunsa bile, Türkiye'de yeniden yargılanır.

VatandaÅŸ tarafından iÅŸlenen suç

MADDE 11. - (1) Bir Türk vatandaşı, 13 üncü maddede yazılı suçlar dışında, Türk kanunlarına göre aÅŸağı sınırı bir yıldan az olmayan hapis cezasını gerektiren bir suçu yabancı ülkede iÅŸlediÄŸi ve kendisi Türkiye'de bulunduÄŸu takdirde, bu suçtan dolayı yabancı ülkede hüküm verilmemiÅŸ olması ve Türkiye'de kovuÅŸturulabilirliÄŸin bulunması koÅŸulu ile Türk kanunlarına göre cezalandırılır.

(2) Suç, aÅŸağı sınırı bir yıldan az hapis cezasını gerektirdiÄŸinde yargılama yapılması zarar görenin veya yabancı hükûmetin ÅŸikâyetine baÄŸlıdır. Bu durumda ÅŸikâyet, vatandaşın Türkiye'ye girdiÄŸi tarihten itibaren altı ay içinde yapılmalıdır.

Yabancı tarafından iÅŸlenen suç

MADDE 12. - (1) Bir yabancı, 13 üncü maddede yazılı suçlar dışında, Türk kanunlarına göre aÅŸağı sınırı en az bir yıl hapis cezasını gerektiren bir suçu yabancı ülkede Türkiye'nin zararına iÅŸlediÄŸi ve kendisi Türkiye'de bulunduÄŸu takdirde, Türk kanunlarına göre cezalandırılır. Yargılama yapılması Adalet Bakanının istemine baÄŸlıdır.

(2) Yukarıdaki fıkrada belirtilen suçun bir Türk vatandaşının veya Türk kanunlarına göre kurulmuÅŸ özel hukuk tüzel kiÅŸisinin zararına iÅŸlenmesi ve failin Türkiye'de bulunması hâlinde, bu suçtan dolayı yabancı ülkede hüküm verilmemiÅŸ olması koÅŸulu ile suçtan zarar görenin ÅŸikâyeti üzerine fail, Türk kanunlarına göre cezalandırılır.

(3) MaÄŸdur yabancı ise, aÅŸağıdaki koÅŸulların varlığı hâlinde fail, Adalet Bakanının istemi ile yargılanır:

a) Suçun, Türk kanunlarına göre aÅŸağı sınırı üç yıldan az olmayan hapis cezasını gerektirmesi.

b) Suçluların geri verilmesi anlaÅŸmasının bulunmaması veya geri verilme isteminin suçun iÅŸlendiÄŸi ülkenin veya failin uyruÄŸunda bulunduÄŸu devletin hükûmeti tarafından kabul edilmemiÅŸ olması.

(4) Birinci fıkra kapsamına giren suçtan dolayı yabancı mahkemece mahkûm edilen veya herhangi bir nedenle davası veya cezası düÅŸen veya beraat eden yahut suçu kovuÅŸturulabilir olmaktan çıkan yabancı hakkında Adalet Bakanının istemi üzerine Türkiye'de yeniden yargılama yapılır.

DiÄŸer suçlar

MADDE 13. - (1) AÅŸağıdaki suçların, vatandaÅŸ veya yabancı tarafından, yabancı ülkede iÅŸlenmesi hâlinde, Türk kanunları uygulanır:

a) Ä°kinci Kitap, Birinci Kısım altında yer alan suçlar.

b) Ä°kinci Kitap, Dördüncü Kısım altındaki Üçüncü, Dördüncü, BeÅŸinci, Altıncı, Yedinci ve Sekizinci Bölümlerde yer alan suçlar.

c) Ä°ÅŸkence (madde 94, 95).

d) Çevrenin kasten kirletilmesi (madde 181).

e) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188), uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (madde 190).

f) Parada sahtecilik (madde 197), para ve kıymetli damgaları imale yarayan araçların üretimi ve ticareti (madde 200), mühürde sahtecilik (madde 202).

g) FuhuÅŸ (madde 227).

h) RüÅŸvet (madde 252).

i) Deniz, demiryolu veya havayolu ulaşım araçlarının kaçırılması veya alıkonulması (madde 223, fıkra 2, 3) ya da bu araçlara karşı iÅŸlenen zarar verme (madde 152) suçları.

(2) Birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yazılı suçlar dolayısıyla yabancı bir ülkede mahkûmiyet veya beraat kararı verilmiÅŸ olsa bile, Adalet Bakanının talebi üzerine Türkiye'de yargılama yapılır.

Seçimlik cezalarda soruÅŸturma

MADDE 14. - (1) 11 ve 12 nci maddelerde belirtilen hâllerde, soruÅŸturma konusu suçun yer aldığı kanun maddesinde hapis cezası ile adlî para cezasından birinin uygulanması seçimlik sayılmış ise soruÅŸturma veya kovuÅŸturma açılmaz.

Soruşturma koşulu olan cezanın hesaplanması

MADDE 15. - (1) Miktarının soruÅŸturma koÅŸulu oluÅŸturduÄŸu hâllerde ceza, soruÅŸturma evresinde ileri sürülen kanunî ağırlaÅŸtırıcı nedenlerin aÅŸağı sınırı ve kanunî hafifletici nedenlerin yukarı sınırı göz önünde bulundurularak hesaplanır.

Cezadan mahsup

MADDE 16. - (1) Nerede iÅŸlenmiÅŸ olursa olsun bir suçtan dolayı, yabancı ülkede gözaltında, gözlem altında, tutuklulukta veya hükümlülükte geçen süre, aynı suçtan dolayı Türkiye'de verilecek cezadan mahsup edilir.

Hak yoksunlukları

MADDE 17. - (1) Yukarıdaki maddelerde açıklanan hâllerde mahkeme, yabancı mahkemelerden verilen ve Türk hukuk düzenine aykırı düÅŸmeyen hükmün, Türk kanunlarına göre bir haktan yoksunluÄŸu gerektirmesi hâlinde, Cumhuriyet savcısının istemi üzerine Türk kanunlarındaki sonuçlarının geçerli olmasına karar verir.

Geri verme

MADDE 18. - (1) Yabancı bir ülkede iÅŸlenen veya iÅŸlendiÄŸi iddia edilen bir suç nedeniyle hakkında ceza kovuÅŸturması baÅŸlatılan veya mahkûmiyet kararı verilmiÅŸ olan bir yabancı, talep üzerine, kovuÅŸturmanın yapılabilmesi veya hükmedilen cezanın infazı amacıyla geri verilebilir. Ancak, geri verme talebine esas teÅŸkil eden fiil;

a) Türk kanunlarına göre suç deÄŸilse,

b) DüÅŸünce suçu veya siyasî ya da askerî suç niteliÄŸinde ise,

c) Türkiye Devletinin güvenliÄŸine karşı, Türkiye Devletinin veya bir Türk vatandaşının ya da Türk kanunlarına göre kurulmuÅŸ bir tüzel kiÅŸinin zararına iÅŸlenmiÅŸse,

d) Türkiye'nin yargılama yetkisine giren bir suç ise,

e) Zamanaşımına veya affa uğramış ise,

Geri verme talebi kabul edilmez.

(2) Uluslararası Ceza Divanına taraf olmanın gerektirdiÄŸi yükümlülükler hariç olmak üzere, vatandaÅŸ suç sebebiyle yabancı bir ülkeye verilemez.

(3) KiÅŸinin, talep eden devlete geri verilmesi hâlinde ırkı, dini, vatandaÅŸlığı, belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasî görüÅŸleri nedeniyle kovuÅŸturulacağına veya cezalandırılacağına ya da iÅŸkence ve kötü muameleye maruz kalacağına dair kuvvetli ÅŸüphe sebepleri varsa, talep kabul edilmez.

(4) KiÅŸinin bulunduÄŸu yer ağır ceza mahkemesi, geri verme talebi hakkında bu madde ve Türkiye'nin taraf olduÄŸu ilgili uluslararası sözleÅŸme hükümlerine göre karar verir. Bu karara karşı temyiz yoluna baÅŸvurulabilir.

(5) Mahkeme geri verme talebinin kabul edilebilir olduğuna karar verirse, bu kararın yerine getirilip getirilmemesi Bakanlar Kurulunun takdirine bağlıdır.

(6) Geri verilmesi istenen kiÅŸi hakkında koruma tedbirlerine baÅŸvurulmasına, Türkiye'nin taraf olduÄŸu ilgili uluslararası sözleÅŸme hükümlerine göre karar verilebilir. 

(7) Geri verme talebinin kabul edilebilir olduÄŸuna karar verilmesi hâlinde, ayrıca Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu hükümlerine göre tutuklama kararı verilebilir veya diÄŸer koruma tedbirlerine baÅŸvurulabilir.

 (8) Geri verme hâlinde, kiÅŸi ancak geri verme kararına dayanak teÅŸkil eden suçlardan dolayı yargılanabilir veya mahkûm olduÄŸu ceza infaz edilebilir.

Yabancı kanunun göz önünde bulundurulması

MADDE 19. - (1) Türkiye'nin egemenlik alanı dışında iÅŸlenen suçlar dolayısıyla Türkiye'de yargılama yapılırken, Türk kanununa göre verilecek olan ceza, suçun iÅŸlendiÄŸi ülke kanununda öngörülen cezanın üst sınırından fazla olamaz.

(2) Ancak suçun;

a) Türkiye'nin güvenliÄŸine karşı veya zararına olarak,

b) Türk vatandaşına karşı ya da Türk kanunlarına göre kurulmuÅŸ özel hukuk tüzel kiÅŸisi zararına olarak,

Ä°ÅŸlenmesi durumunda, yukarıdaki fıkra hükmü uygulanmaz.

 

Ä°KÄ°NCÄ° KISIM

Ceza Sorumluluğunun Esasları

 

BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM

Ceza SorumluluÄŸunun ÅžahsîliÄŸi, Kast ve Taksir

 

Ceza sorumluluÄŸunun ÅŸahsîliÄŸi

MADDE 20. - (1) Ceza sorumluluÄŸu ÅŸahsîdir. Kimse baÅŸkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz.

(2) Tüzel kiÅŸiler hakkında ceza yaptırımı uygulanamaz. Ancak, suç dolayısıyla kanunda öngörülen güvenlik tedbiri niteliÄŸindeki yaptırımlar saklıdır.

Kast

MADDE 21. - (1) Suçun oluÅŸması kastın varlığına baÄŸlıdır. Kast, suçun kanunî tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleÅŸtirilmesidir.

(2) KiÅŸinin, suçun kanunî tanımındaki unsurların gerçekleÅŸebileceÄŸini öngörmesine raÄŸmen, fiili iÅŸlemesi hâlinde olası kast vardır. Bu hâlde, ağırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda müebbet hapis cezasına, müebbet hapis cezasını gerektiren suçlarda yirmi yıldan yirmibeÅŸ yıla kadar hapis cezasına hükmolunur; diÄŸer suçlarda ise temel ceza üçte birden yarısına kadar indirilir.

Taksir

MADDE 22. - (1) Taksirle iÅŸlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiÄŸi hâllerde cezalandırılır.

(2) Taksir, dikkat ve özen yükümlülüÄŸüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanunî tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleÅŸtirilmesidir.  

(3) KiÅŸinin öngördüÄŸü neticeyi istememesine karşın, neticenin meydana gelmesi hâlinde bilinçli taksir vardır; bu hâlde taksirli suça iliÅŸkin ceza üçte birden yarısına kadar artırılır.

(4) Taksirle iÅŸlenen suçtan dolayı verilecek olan ceza failin kusuruna göre belirlenir.

(5) Birden fazla kiÅŸinin taksirle iÅŸlediÄŸi suçlarda, herkes kendi kusurundan dolayı sorumlu olur. Her failin cezası kusuruna göre ayrı ayrı belirlenir.

(6) Taksirli hareket sonucu neden olunan netice, münhasıran failin kiÅŸisel ve ailevî durumu bakımından, artık bir cezanın hükmedilmesini gereksiz kılacak derecede maÄŸdur olmasına yol açmışsa ceza verilmez; bilinçli taksir hâlinde verilecek ceza yarıdan altıda bire kadar indirilebilir.

Netice sebebiyle ağırlaÅŸmış suç

MADDE 23. - (1) Bir fiilin, kastedilenden daha ağır veya baÅŸka bir neticenin oluÅŸumuna sebebiyet vermesi hâlinde, kiÅŸinin bundan dolayı sorumlu tutulabilmesi için bu netice bakımından en azından taksirle hareket etmesi gerekir.

 

Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM

Ceza Sorumluluğunu Kaldıran veya Azaltan Nedenler

 

Kanunun hükmü ve amirin emri

MADDE 24. - (1) Kanunun hükmünü yerine getiren kimseye ceza verilmez.

(2) Yetkili bir merciden verilip, yerine getirilmesi görev gereÄŸi zorunlu olan bir emri uygulayan sorumlu olmaz.

(3) Konusu suç teÅŸkil eden emir hiçbir surette yerine getirilemez. Aksi takdirde yerine getiren ile emri veren sorumlu olur.

(4) Emrin, hukuka uygunluÄŸunun denetlenmesinin kanun tarafından engellendiÄŸi hâllerde, yerine getirilmesinden emri veren sorumlu olur.

MeÅŸru savunma ve zorunluluk hâli

MADDE 25. - (1) Gerek kendisine ve gerek baÅŸkasına ait bir hakka yönelmiÅŸ, gerçekleÅŸen, gerçekleÅŸmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hâl ve koÅŸullara göre saldırı ile orantılı biçimde defetmek zorunluluÄŸu ile iÅŸlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.

(2) Gerek kendisine gerek baÅŸkasına ait bir hakka yönelik olup, bilerek neden olmadığı ve baÅŸka suretle korunmak olanağı bulunmayan ağır ve muhakkak bir tehlikeden kurtulmak veya baÅŸkasını kurtarmak zorunluluÄŸu ile ve tehlikenin ağırlığı ile konu ve kullanılan vasıta arasında orantı bulunmak koÅŸulu ile iÅŸlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez.

Hakkın kullanılması ve ilgilinin rızası

MADDE 26. - (1) Hakkını kullanan kimseye ceza verilmez.

(2) KiÅŸinin üzerinde mutlak surette tasarruf edebileceÄŸi bir hakkına iliÅŸkin olmak üzere, açıkladığı rızası çerçevesinde iÅŸlenen fiilden dolayı kimseye ceza verilmez.

Sınırın aşılması

MADDE 27. - (1) Ceza sorumluluÄŸunu kaldıran nedenlerde sınırın kast olmaksızın aşılması hâlinde, fiil taksirle iÅŸlendiÄŸinde de cezalandırılıyorsa, taksirli suç için kanunda yazılı cezanın altıda birinden üçte birine kadarı indirilerek hükmolunur.

(2) MeÅŸru savunmada sınırın aşılması mazur görülebilecek bir heyecan, korku veya telaÅŸtan ileri gelmiÅŸ ise faile ceza verilmez.

Cebir ve ÅŸiddet, korkutma ve tehdit

MADDE 28. - (1) Karşı koyamayacağı veya kurtulamayacağı cebir ve ÅŸiddet veya muhakkak ve ağır bir korkutma veya tehdit sonucu suç iÅŸleyen kimseye ceza verilmez. Bu gibi hâllerde cebir ve ÅŸiddet, korkutma ve tehdidi kullanan kiÅŸi suçun faili sayılır.

Haksız tahrik

MADDE 29. - (1) Haksız bir fiilin meydana getirdiÄŸi hiddet veya ÅŸiddetli elemin etkisi altında suç iÅŸleyen kimseye, ağırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezası yerine onsekiz yıldan yirmidört yıla ve müebbet hapis cezası yerine oniki yıldan onsekiz yıla kadar hapis cezası verilir. DiÄŸer hâllerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.

Hata

MADDE 30. - (1) Fiilin icrası sırasında suçun kanunî tanımındaki maddî unsurları bilmeyen bir kimse, kasten hareket etmiÅŸ olmaz. Bu hata dolayısıyla taksirli sorumluluk hâli saklıdır.

(2) Bir suçun daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli hâllerinin gerçekleÅŸtiÄŸi hususunda hataya düÅŸen kiÅŸi, bu hatasından yararlanır.

(3) Ceza sorumluluÄŸunu kaldıran veya azaltan nedenlere ait koÅŸulların gerçekleÅŸtiÄŸi hususunda kaçınılmaz bir hataya düÅŸen kiÅŸi, bu hatasından yararlanır.

YaÅŸ küçüklüÄŸü

MADDE 31. - (1) Fiili iÅŸlediÄŸi sırada oniki yaşını doldurmamış olan çocukların ceza sorumluluÄŸu yoktur. Bu kiÅŸiler hakkında, ceza kovuÅŸturması yapılamaz; ancak, çocuklara özgü güvenlik tedbirleri uygulanabilir.

(2) Fiili iÅŸlediÄŸi sırada oniki yaşını doldurmuÅŸ olup da onbeÅŸ yaşını doldurmamış olanların iÅŸlediÄŸi fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılayamaması veya davranışlarını yönlendirme yeteneÄŸinin yeterince geliÅŸmemiÅŸ olması hâlinde ceza sorumluluÄŸu yoktur. Ancak bu kiÅŸiler hakkında çocuklara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. Ä°ÅŸlediÄŸi fiili algılama ve bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneÄŸinin varlığı hâlinde, bu kiÅŸiler hakkında suç, ağırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezasını gerektirdiÄŸi takdirde dokuz yıldan oniki yıla; müebbet hapis cezasını gerektirdiÄŸi takdirde yedi yıldan dokuz yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. DiÄŸer cezaların üçte ikisi indirilir ve bu hâlde her fiil için verilecek hapis cezası altı yıldan fazla olamaz.

(3) Fiili iÅŸlediÄŸi sırada onbeÅŸ yaşını doldurmuÅŸ olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan kiÅŸiler hakkında suç, ağırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezasını gerektirdiÄŸi takdirde ondört yıldan yirmi yıla; müebbet hapis cezasını gerektirdiÄŸi takdirde dokuz yıldan oniki yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. DiÄŸer cezaların yarısı indirilir ve bu hâlde her fiil için verilecek hapis cezası sekiz yıldan fazla olamaz. 

Akıl hastalığı

MADDE 32. - (1) Akıl hastalığı nedeniyle, iÅŸlediÄŸi fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneÄŸi önemli derecede azalmış olan kiÅŸiye ceza verilmez. Ancak, bu kiÅŸiler hakkında güvenlik tedbirine hükmolunur.

(2) Birinci fıkrada yazılı derecede olmamakla birlikte iÅŸlediÄŸi fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneÄŸi azalmış olan kiÅŸiye, ağırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezası yerine yirmibeÅŸ yıl, müebbet hapis cezası yerine yirmi yıl hapis cezası verilir. DiÄŸer hâllerde verilecek ceza, altıda birden fazla olmamak üzere indirilebilir. Mahkûm olunan ceza, süresi aynı olmak koÅŸuluyla, kısmen veya tamamen, akıl hastalarına özgü güvenlik tedbiri olarak da uygulanabilir.

Sağır ve dilsizlik

MADDE 33. - (1) Bu Kanunun, fiili iÅŸlediÄŸi sırada oniki yaşını doldurmamış olan çocuklara iliÅŸkin hükümleri, onbeÅŸ yaşını doldurmamış olan sağır ve dilsizler hakkında; oniki yaşını doldurmuÅŸ olup da onbeÅŸ yaşını doldurmamış olanlara iliÅŸkin hükümleri, onbeÅŸ yaşını doldurmuÅŸ olup da onsekiz yaşını doldurmamış olan sağır ve dilsizler hakkında; onbeÅŸ yaşını doldurmuÅŸ olup da onsekiz yaşını doldurmamış olanlara iliÅŸkin hükümleri, onsekiz yaşını doldurmuÅŸ olup da yirmibir yaşını doldurmamış olan sağır ve dilsizler hakkında da uygulanır.

Geçici nedenler, alkol veya uyuÅŸturucu madde etkisinde olma

MADDE 34. - (1) Geçici bir nedenle ya da irade dışı alınan alkol veya uyuÅŸturucu madde etkisiyle, iÅŸlediÄŸi fiilin hukukî anlam ve sonuçlarını algılayamayan veya bu fiille ilgili olarak davranışlarını yönlendirme yeteneÄŸi önemli derecede azalmış olan kiÅŸiye ceza verilmez.

(2) Ä°radî olarak alınan alkol veya uyuÅŸturucu madde etkisinde suç iÅŸleyen kiÅŸi hakkında birinci fıkra hükmü uygulanmaz.

 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Suça TeÅŸebbüs

 

Suça teÅŸebbüs

MADDE 35. - (1) KiÅŸi, iÅŸlemeyi kastettiÄŸi bir suçu elveriÅŸli hareketlerle doÄŸrudan doÄŸruya icraya baÅŸlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teÅŸebbüsten dolayı sorumlu tutulur.

(2) Suça teÅŸebbüs hâlinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezası yerine onüç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine dokuz yıldan onbeÅŸ yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. DiÄŸer hâllerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir.

Gönüllü vazgeçme

MADDE 36. - (1) Fail, suçun icra hareketlerinden gönüllü vazgeçer veya kendi çabalarıyla suçun tamamlanmasını veya neticenin gerçekleÅŸmesini önlerse, teÅŸebbüsten dolayı cezalandırılmaz; fakat tamam olan kısım esasen bir suç oluÅŸturduÄŸu takdirde, sadece o suça ait ceza ile cezalandırılır.

 

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Suça Ä°ÅŸtirak

Faillik

MADDE 37. - (1) Suçun kanunî tanımında yer alan fiili birlikte gerçekleÅŸtiren kiÅŸilerden her biri, fail olarak sorumlu olur.

(2) Suçun iÅŸlenmesinde bir baÅŸkasını araç olarak kullanan kiÅŸi de fail olarak sorumlu tutulur. Kusur yeteneÄŸi olmayanları suçun iÅŸlenmesinde araç olarak kullanan kiÅŸinin cezası, üçte birden yarısına kadar artırılır.

Azmettirme

MADDE 38. - (1) BaÅŸkasını suç iÅŸlemeye azmettiren kiÅŸi, iÅŸlenen suçun cezası ile cezalandırılır.

(2) Üstsoy ve altsoy iliÅŸkisinden doÄŸan nüfuz kullanılmak suretiyle suça azmettirme hâlinde, azmettirenin cezası üçte birden yarısına kadar artırılır. Çocukların suça azmettirilmesi hâlinde, bu fıkra hükmüne göre cezanın artırılabilmesi için üstsoy ve altsoy iliÅŸkisinin varlığı aranmaz.

(3) Azmettirenin belli olmaması hâlinde, kim olduÄŸunun ortaya çıkmasını saÄŸlayan fail veya diÄŸer suç ortağı hakkında ağırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezası yerine yirmi yıldan yirmibeÅŸ yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine onbeÅŸ yıldan yirmi yıla kadar hapis cezasına hükmolunabilir. DiÄŸer hâllerde verilecek cezada, üçte bir oranında indirim yapılabilir.

Yardım etme

MADDE 39. - (1) Suçun iÅŸlenmesine yardım eden kiÅŸiye, iÅŸlenen suçun ağırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezasını gerektirmesi hâlinde, onbeÅŸ yıldan yirmi yıla; müebbet hapis cezasını gerektirmesi hâlinde, on yıldan onbeÅŸ yıla kadar hapis cezası verilir. DiÄŸer hâllerde cezanın yarısı indirilir. Ancak, bu durumda verilecek ceza sekiz yılı geçemez.

(2) AÅŸağıdaki hâllerde kiÅŸi iÅŸlenen suçtan dolayı yardım eden sıfatıyla sorumlu olur:

a) Suç iÅŸlemeye teÅŸvik etmek veya suç iÅŸleme kararını kuvvetlendirmek veya fiilin iÅŸlenmesinden sonra yardımda bulunacağını vaat etmek.

b) Suçun nasıl iÅŸleneceÄŸi hususunda yol göstermek veya fiilin iÅŸlenmesinde kullanılan araçları saÄŸlamak.

c) Suçun iÅŸlenmesinden önce veya iÅŸlenmesi sırasında yardımda bulunarak icrasını kolaylaÅŸtırmak.

Bağlılık kuralı

MADDE 40. - (1) Suça iÅŸtirak için kasten ve hukuka aykırı iÅŸlenmiÅŸ bir fiilin varlığı yeterlidir. Suçun iÅŸleniÅŸine iÅŸtirak eden her kiÅŸi, diÄŸerinin cezalandırılmasını önleyen kiÅŸisel nedenler göz önünde bulundurulmaksızın kendi kusurlu fiiline göre cezalandırılır.

(2) Özgü suçlarda, ancak özel faillik niteliÄŸini taşıyan kiÅŸi fail olabilir. Bu suçların iÅŸleniÅŸine iÅŸtirak eden diÄŸer kiÅŸiler ise azmettiren veya yardım eden olarak sorumlu tutulur.

(3) Suça iÅŸtirakten dolayı sorumlu tutulabilmek için ilgili suçun en azından teÅŸebbüs aÅŸamasına varmış olması gerekir. 

Ä°ÅŸtirak hâlinde iÅŸlenen suçlarda gönüllü vazgeçme

MADDE 41. - (1) Ä°ÅŸtirak hâlinde iÅŸlenen suçlarda, sadece gönüllü vazgeçen suç ortağı, gönüllü vazgeçme hükümlerinden yararlanır.

(2) Suçun;

a) Gönüllü vazgeçenin gösterdiÄŸi gayreti dışında baÅŸka bir sebeple iÅŸlenmemiÅŸ olması,

b) Gönüllü vazgeçenin bütün gayretine raÄŸmen iÅŸlenmiÅŸ olması,

Hâllerinde de gönüllü vazgeçme hükümleri uygulanır.

 

BEŞİNCÄ° BÖLÜM

Suçların Ä°çtimaı

 

BileÅŸik suç

MADDE 42. - (1) Biri diÄŸerinin unsurunu veya ağırlaÅŸtırıcı nedenini oluÅŸturması dolayısıyla tek fiil sayılan suça bileÅŸik suç denir. Bu tür suçlarda içtima hükümleri uygulanmaz.

Zincirleme suç

MADDE 43. - (1) Bir suç iÅŸleme kararının icrası kapsamında, deÄŸiÅŸik zamanlarda bir kiÅŸiye karşı aynı suçun birden fazla iÅŸlenmesi durumunda, bir cezaya hükmedilir. Ancak bu ceza, dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılır. Bir suçun temel ÅŸekli ile daha ağır veya daha az cezayı gerektiren nitelikli ÅŸekilleri, aynı suç sayılır.

(2) Aynı suçun birden fazla kiÅŸiye karşı tek bir fiille iÅŸlenmesi durumunda da, birinci fıkra hükmü uygulanır.

(3) Kasten öldürme, kasten yaralama, iÅŸkence, cinsel saldırı, çocukların cinsel istismarı ve yaÄŸma suçlarında bu madde hükümleri uygulanmaz.

Fikrî içtima

MADDE 44. - (1) Ä°ÅŸlediÄŸi bir fiil ile birden fazla farklı suçun oluÅŸmasına sebebiyet veren kiÅŸi, bunlardan en ağır cezayı gerektiren suçtan dolayı cezalandırılır.

 

ÜÇÜNCÜ KISIM

Yaptırımlar

 

BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM

Cezalar

 

Cezalar

MADDE 45. - (1) Suç karşılığında uygulanan yaptırım olarak cezalar, hapis ve adlî para cezalarıdır. 

Hapis cezaları

MADDE 46. - (1) Hapis cezaları ÅŸunlardır: 

a) AğırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezası.

b) Müebbet hapis cezası.

c) Süreli hapis cezası.

AğırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezası

MADDE 47. - (1) AğırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezası hükümlünün hayatı boyunca devam eder, kanun ve tüzükte belirtilen sıkı güvenlik rejimine göre çektirilir.

Müebbet hapis cezası

MADDE 48. - (1) Müebbet hapis cezası, hükümlünün hayatı boyunca devam eder.

Süreli hapis cezası

MADDE 49. - (1) Süreli hapis cezası, kanunda aksi belirtilmeyen hâllerde bir aydan az, yirmi yıldan fazla olamaz.

(2) Hükmedilen bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, kısa süreli hapis cezasıdır.

Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar

MADDE 50. - (1) Kısa süreli hapis cezası, suçlunun kiÅŸiliÄŸine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama sürecinde duyduÄŸu piÅŸmanlığa ve suçun iÅŸlenmesindeki özelliklere göre;

a) Adlî para cezasına,

b) MaÄŸdurun veya kamunun uÄŸradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hâle getirme veya tazmin suretiyle, tamamen giderilmesine,

c) En az iki yıl süreyle, bir meslek veya sanat edinmeyi saÄŸlamak amacıyla, gerektiÄŸinde barınma imkânı da bulunan bir eÄŸitim kurumuna devam etmeye,

d) Mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle, belirli yerlere gitmekten veya belirli etkinlikleri yapmaktan yasaklanmaya,

e) SaÄŸladığı hak ve yetkiler kötüye kullanılmak suretiyle veya gerektirdiÄŸi dikkat ve özen yükümlülüÄŸüne aykırı davranılarak suç iÅŸlenmiÅŸ olması durumunda; mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle, ilgili ehliyet ve ruhsat belgelerinin geri alınmasına, belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanmaya,

f) Mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle ve gönüllü olmak koÅŸuluyla kamuya yararlı bir iÅŸte çalıştırılmaya,

Çevrilebilir.

(2) Suç tanımında hapis cezası ile adlî para cezasının seçenek olarak öngörüldüÄŸü hâllerde, hapis cezasına hükmedilmiÅŸse; bu ceza artık adlî para cezasına çevrilmez. 

(3) Daha önce hapis cezasına mahkûm edilmemiÅŸ olmak koÅŸuluyla, mahkûm olunan otuz gün ve daha az süreli hapis cezası ile fiili iÅŸlediÄŸi tarihte onsekiz yaşını doldurmamış veya altmışbeÅŸ yaşını bitirmiÅŸ bulunanların mahkûm edildiÄŸi bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, birinci fıkrada yazılı seçenek yaptırımlardan birine çevrilir.

(4) Taksirli suçlardan dolayı hükmolunan hapis cezası uzun süreli de olsa; bu ceza, diÄŸer koÅŸulların varlığı hâlinde, birinci fıkranın (a) bendine göre adlî para cezasına çevrilebilir. Ancak, bu hüküm, bilinçli taksir hâlinde uygulanmaz.

(5) Uygulamada asıl mahkûmiyet, bu madde hükümlerine göre çevrilen adlî para cezası ve